De vele gezichten van Angkor Wat

We hobbelen weer in een busje, met de laptop op schoot. Dit keer op weg van Siem Reap naar Phnom Penh. Onze dagen in Cambodja beginnen aardig op te schieten. Na een nachtje Phnom Penh vertrekken we morgen naar onze laatste stop in dit bijzondere land: Koh Kong en Tatai Leu aan de Cambodjaanse kust, dichtbij de grens met Thailand. Tijd voor een terugblik op onze afgelopen 4 dagen rond de tempels van Angkor Wat.

Het Angkorcomplex is in onze ogen terecht hoog geëindigd in de lijst met wereldwonderen. 200 vierkante kilometer tempels van verschillende religies (Hindoeïstisch, Boeddhistisch), kleuren, architectuur, hoogten (steil versus vlak), mate van overwoekering, ouderdom (sommige 1.200 jaar oud). Sommige overlopen door de toeristenmassa, andere juist weer een stuk rustiger. Mooie doorkijkjes door opeenvolgende vensters afgewisseld door beklimmingen langs gevaarlijke trappen die de beenspieren doen verzuren. Associaties met spannende scenes uit films als Indiana Jones and the Temple of Doom en Tomb Raider. Inspannend op het heetst van de dag, maar ook bij sunrise om 05:30 AM al lekker warm. Kortom: veel meer te zien dan in een drietal dagen te bereiken maar ook risico op overdosis leidend tot ‘temple fatigue’. Moeilijk om alle namen van de tempels te onthouden, laat staan om de favoriete tempel te benoemen. Angkor Wat, Angkor Thom, Banyuon, Banteay Srei, Pre Rup; allemaal hoogtepunten.

Gelukkig hadden we in het Park Hyatt (Hotel de la Paix) een zeer centraal gelegen, mega comfortabele uitvalsbasis. Schitterend en verfrissend zwembad, gym en spa, (voor het eerst en eigenlijk wel lekker) BVN op de televisie (Nieuwsuur, Journaal maar ook De Slimste Mens, College Tour en Groeten van MAX). We wisselden onze bezoeken aan de tempels dus af met af en toe een paar uur in het hotel. Verder was er ook tijd voor een rondje midgetgolf tussen miniatuurtempels en een laundry winkeltje. Onze ‘ vaste’ tuktuk driver Mr. Prisith bracht ons onvermoeibaar en tegen geringe betaling doorlopend naar de door ons aangegeven locaties. We hebben heel wat kilometers doorgebracht in tuktuk nummer 14. Jammer dat Matthijs op de laatste middag nog behoefte had aan een warm afscheid: hij liep nog even een flinke brandblaar op aan de hete uitlaat van de scooter die onze moto remorque voort trok.

Hier staat tegenover dat Cambodja en Siem Reap ook een aantal andere gezichten heeft. Siem Reap is zeer toeristisch met massa’s toeristen in tuktuks en overal backpackers in luchtige tentbroeken met olifantenprint. Pub street is een beroemd en berucht stukje Siem Reap met lawaaiige kroegen en restaurants die ons doet denken aan bedenkelijke gedeelten van Salou, Cherso en Argeles sur Mer. We stuitten op een pafferige Europese toerist die op een terrasje trots met zijn arm om de schouder van zijn recente aanwinst zat. Deze mannelijke Khmer aanwinst keek zelf met een mengeling van gene en angst voor hetgeen dat onvermijdelijk komen ging – we waren alle vijf geshockeerd door de aanblik van dit nare tafereeltje.

Het prijsniveau ligt her en der op fors ander niveau dan elders in Cambodja en voor sommige bezienswaardigheden worden westerse woekertarieven gevraagd. Verder valt op dat het onderhoud/ schoon houden van wegen rond Siem Reap en stuk beter geregeld is dan in de rest van het land. Goed nieuws voor de lokale bevolking, zou je zeggen. Terwijl ik dit zit op te schrijven vertelt onze gids voorin het busje echter over de andere kant van het verhaal. De Cambodjaanse regering heeft de exploitatie van Angkor Wat in 1998 verkocht aan Vietnam en de verkoopprijs in eigen zak gestoken. Alle verdiensten verdwijnen daaraan dus nu ook naar het buurland. Weliswaar is er veel werk in de toeristische sector maar verdiensten zijn nog steeds beperkt. Deze gids heeft een goed betaalde baan waar ze blij mee is, want verdient 10 US dollar per dag. Maar prijsniveau voor Khmer/ Cambodjanen is ook meegestegen met toeristische inflatie. Verder is baanzekerheid nihil en ontbreekt iedere vorm van medische verzekering, etc.

Dieptepunt van onze omzwervingen in Cambodja wordt ongetwijfeld gevormd door het bezoek aan de zogenaamde Floating Village op het Tonle Sap meer. We vroegen onze tuktuk driver om een goede plek voor sunset en hij suggereerde een boottochtje op het meer rond het drijvende dorp, met mogelijk bezoek aan een krokodillenboerderij. Bij dat laatste was onze dierenliefhebber Matthijs meteen enthousiast. Dat moest het dan maar worden. Helaas hadden we echter geen research gedaan naar deze excursie. In de gidsen was niets daarover te lezen maar Trip Advisor sprak achteraf boekdelen. Een toeristenfuik van het zuiverste water! De kosten voor de boottocht waren westers absurd, maar nog wel overkomelijk. Het ‘uitgenaste’ vervolg deed echter de deur dicht. We deelden de boot niet met andere toeristen en werden na 10 minuten varen afgeleverd bij een ‘drijvende winkel’ waar ons ‘ de gelegenheid werd geboden om een bijdrage te leveren aan het voedsel voor de kinderen van drijvende scholen’. Er was geen reële kans gegeven om niet in deze val te stappen. We waren immers als enigen in de drijvende winkel, afhankelijk van de boottocht terug naar de vaste wal en onder milde druk van gids en winkelverkoper. Knarsetandend hebben we voor woekerbedragen twee zware rijstzakken gekocht en afgeleverd bij ‘dankbare kindertjes’. Dat de krokodillenfarm een farce met opgehokte (gedrogeerde?) krokodillen was, sprak daarna voor zich. We hebben toen maar aan de verbaasde gids aangegeven dat we de terugtocht eerder wilden aanvangen en de zonsondergang niet wilden afwachten. Ruim voor zonsondergang bereikten we de haven en mochten vertrekken na ook nog een tientje als tip aan de gids te hebben gegeven (grrrr). Wie de grote boeven achter dit verhaal zijn, werd niet duidelijk. De tientallen vergelijkbare verhalen van andere toeristen op Trip Advisor maakten achteraf wel duidelijk dat verder verzet in dit toneelstuk alleen maar meer negatieve ervaringen hadden opgeleverd.

Het inkijkje in het leven van de lokale bewoners was verder schrijnend: scharrig, bedelend, om 1800 uur aanmerend voor voedselverdeling (onze rijst), verstoken van water/elektriciteit, kinderarbeid… Zo maken ze toerisme naar Cambodja in potentie kapot. We hebben besloten om deze episode maar te accepteren als gevolg van verschil tussen rijke toeristen en arme bevolking en verder snel te vergeten.